[2] Op bezoek bij......

Een nieuwe rubriek in de nieuwsbrief van de Vereniging Weesperzijdebuurt.
Wat leeft en wie leven er in de buurt?

Dit is de tweede aflevering waarin we dit keer Alfons van Stiphout interviewen, een icoon van de Weesperzijdebuurt.
Met zijn 25 jaar tomeloze inzet voor het Weesperzijdefestival, heeft hij de buurt glans gegeven.
Waar komt deze bezieling vandaan?

Wie? Alfons van Stiphout

Waar? Weesperzijde

Sinds wanneer? Woont sinds 1978 op deze plek

Alfons

Huis

Het gesprek met Alfons vindt plaats in zijn werkruimte. Eerst halen we boven koffie en thee in de keuken van zijn woonhuis op de derde etage. Het huis, dat hij samen met zijn partner bewoont, biedt een monumentaal uitzicht op de Amstel en de Nieuwe Amstelbrug. Weer beneden in de grafisch ontwerpstudio, een geordende ruimte vol scan- en kopieerapparatuur, boeken, mappen, archiefdozen en eigen werk aan de wanden, vertelt Alfons zijn verhaal.
Op de plek waar hij nu woont kraakte hij in 1978 met een groepje een verkrot pand dat op de nominatie stond om te worden afgebroken. Het bestemmingsplan van de buurt, dat voorzag in sloop van vele oude panden en vervanging door grootschalige nieuwbouw van hotels en kantoren, was afgekeurd na eerdere bewonersacties. Hierdoor waren de toenmalige krakers in de gelegenheid om met een architect een alternatief plan te maken voor betaalbare sociale huurwoningen ter plekke.
Het uiteindelijke resultaat was een drietal nieuwgebouwde groepswoningen op hoek Weesperzijde/Eerste Oosterparkstraat. Bewoners, waaronder Alfons en partner, delen per verdieping de keuken en badkamer. Ook zijn er andere gemeenschappelijke ruimtes en wordt bovendien de enorme tuin met meerdere panden gezamenlijk gebruikt en onderhouden.

Buurt

Alfons is een icoon in onze buurt in zijn rol als (mede-)initiator van Vereniging Buurtbehoud Weesperzijdestrook -in actie tegen de sloop van historische panden- en van het vroegere Strookoverleg, een overleg van bewonersverenigingen, bootbewoners en actiegroepen. Bijvoorbeeld de actiegroep voor ontwikkeling van woningen op het Luycksterrein, het binnenterrein aan de Weesperzijde waar vroeger de gelijknamige mosterdfabriek stond. Niet in de laatste plaats is hij bijna 25 jaar spil in de organisatie van het Weesperzijde(film)festival.

We vragen Alfons naar zijn passie voor de Weesperzijdestrook.

Hij vond en vindt nog steeds: ‘Je moet iets doen voor je eigen leefomgeving, zorgen dat je eigen leefomgeving en die van al je buren natuurlijk, leefbaar blijft.’
Dit levensmotto werd gevoed door de acties die in de vroege jaren ’70 al werden gevoerd voor het behoud van zijn prachtige woonbuurt. In die tijd ageerden bewoners tegen grootschalige plannen van projectontwikkelaars en buitenlandse investeerders om van de Weesperzijdebuurt een soort Manhattan aan de Amstel te maken. Buurtgenoten vochten voor behoud en renovatie van de waardevolle historische panden en van betaalbare woningen.
Pieter Verhoeff, filmmaker en buurtbewoner, maakte hierover de boeiende en historisch belangrijke documentaire ‘De Strijd om de Stad’.

Het is nu nauwelijks meer voor te stellen dat na de Tweede Wereldoorlog de eens welgestelde Weesperzijdebuurt ernstig was verpauperd, verworden tot een soort achterbuurt, waar niemand wilde wonen. Waar nu de Montessorischool staat was een sloperij, met oude auto’s waarin mensen sliepen. Begin jaren ‘90 kwam daarbij de overlast van heroïnejunks, door de politie opgejaagd uit de Bijlmer, via de metro uitwaaierend over de Nieuwmarktbuurt en Weesperzijdebuurt. Ze maakten de buurt onveilig met inbraak en sliepen in portieken en metrostations. ’s Morgens moest Alfons soms over een slapend lichaam heenstappen als hij zijn kinderen naar school bracht.

Alfons haalt een stapeltje vergeelde publicaties tevoorschijn. Het betreft vier jaargangen van De Buurtkrant. Hij was -heel handig- als grafisch ontwerper onderdeel van een redactie van buurtbewoners. In elk nummer werd een straat onder de loep genomen, was er nieuws over activiteiten van het buurtcentrum, krakers uit de buurt, de aankondiging van een door de krant georganiseerd buurtfeest en een rubriek over winkeliers, in de tijd, toen er nog buurtwinkels waren….
De krant werd huis aan huis verspreid over de hele Weesperzijdestrook.

Dit was ook het begin van Alfons’ vele ontwerpen voor publicaties, banieren en logo’s van buurtinitiatieven.

Weesperzijdefestival

Met een heel goed gevoel en trots kijkt Alfons terug op 25 jaren festival. Ook afgelopen september, de jubileumeditie, twee jaar uitgesteld i.v.m. corona, was een succes. Goed weer, veel bezoekers, blije gezichten, er is niks misgegaan, de begroting is rondgekomen.
De organisatie is altijd enorm tijdrovend. In januari wordt gestart om in september het festival plaats te laten vinden.
De totstandkoming werd bovendien de laatste keren steeds lastiger.
Daar waar voorheen de gemeente het initiatief fantastisch vond en zelfs met gratis bezems voor de schoonmaak kwam aanzetten, stelt het een buurtfeest als het onze nu gelijk aan de vele commerciële festivals die tegenwoordig overal in de stad plaatsvinden. De autoriteiten stellen zulke absurd hoge eisen en rekenen enorm hoge bijbehorende kosten voor een vergunning, dranghekken, afvalcontainers en voor het festivalterrein gebruikte parkeerplaatsen. Een strakke begroting is dus nodig om quitte te draaien. Ook moet je slim zijn. De €1000 die de gemeente vroeg voor dranghekken werd omzeild: de aannemer van de herinrichting van de Weesperzijde was bereid ze gratis te leveren en zelfs op de juiste plek neer te zetten, ze hadden ze toch een eindje verderop al staan!

De kracht van het festival was altijd het motto ‘Voor de buurt, door de buurt’. Een feest waar zoveel artiesten uit de buurt gratis optreden, vrijwilligers zich voor inzetten en buurtrestaurants met een stand hun steentje aan bijdragen. Door crowdfunding van de Vrienden van het Festival en een financieel aandeel in de opbrengst van proeverijen van restaurants worden, samen met een subsidie van Stadsdeel Oost, de eindjes aan elkaar geknoopt.

Laatste keer?

Nu dat Alfons en andere oudgedienden zich terugtrekken uit de organisatie rijst de vraag ‘Hoe nu verder?’ Als de buurt niet wil dat we afgelopen september het allerlaatste festival vierden is het zaak dat een nieuwe generatie enthousiastelingen zich aandient en het festival opnieuw gaat uitvinden. Tot nu toe heeft zich jammer genoeg nog niemand gemeld.
Wil het festival kans van slagen hebben dan is volgens Alfons een kerngroep van zo’n 10 tot 12 mensen nodig.
De kennis, die de huidige organisatie heeft opgebouwd, wordt met alle liefde doorgegeven.

Wie o wie?

Saskia van Gelder
Ernestine Stoop